Waar komt het vandaan, Systemisch Werken?
De bekendste grondlegger van Systemisch Werken is Bert Hellinger (1925-2019). Hij was een Duitse psychotherapeut, die familieopstellingen heeft geïntroduceerd in West-Europa om hiermee inzicht te krijgen in niet direct zichtbare relaties om zo antwoorden op te vinden op vraagstukken die mensen in hun leven tegemoet treden. Bert Hellinger kwam op zijn beurt hiermee in aanraking in Zuid-Afrika, waar hij meer dan 15 jaar heeft gewerkt. Hij heeft zijn hele leven gewijd aan het doen van familieopstellingen over de hele wereld, met als doel mensen antwoord te laten vinden op verstrikkingen en knelpunten in hun leven, als een groei-impuls.
Ook Carl Jung (1875-1961), Zwitsers psychiater en psycholoog, verwijst in zijn levenswerk van het persoonlijk bewustzijn naar een basis vanuit het collectief onbewuste, een overgeërfd deel van het onbewuste van waaruit je bent voortgekomen, jouw familie, jouw land, kortweg, jouw “roots”.
Virginia Satir (1916-1988), Amerikaans psychologe, gezinstherapeut en grondlegger van de eerste theorieën in de gezinstherapie. Zij ontwikkelde de familiesculptuur, een systeemtherapie die inzicht geeft in de persoon zelf en relaties met anderen, met als doel relatieconflicten en ziekmakende verbindingen op te lossen.
Door de jaren heen zijn deze opvattingen, zienswijzen verder gegroeid en ontwikkeld, mede ook door vele anderen. Veel verschillende therapieën verwijzen naar het werk van Bert Hellinger, Carl Jung, Virginia Satir en anderen.
Wat is Systemisch Werken?
Een systeem.
Een samenhangend geheel van aparte individuen die allen aan elkaar gerelateerd zijn.
Bij Systemisch Werken gaat het over de werking van een systeem. Om een systeem te laten stromen, te laten groeien en energie te geven aan een ieder die onderdeel is van dit systeem, moet een systeem voldoen aan regels, wetmatigheden.
Familiesysteem
Het eerste systeem waarmee wij in aanraking komen (bij geboorte) is het familiesysteem. Dit systeem is groter dan enkel jouw gezin van herkomst. Het zijn ook alle voorgaande generaties, alle ooms en tantes, nichten en neven. De mate van invloed bij jou persoonlijk is afhankelijk van de mate waarin voldaan wordt aan de wetmatigheden van het systeem. Kennen van jouw eigen familiesysteem is belangrijk bij inzicht krijgen indien je tegen bepaalde vraagstukken aanloopt. Als je in je werk of relaties soort van “vastzit” in een bepaald patroon, wellicht niet eens bewust herkend door jezelf.
Dit familiesysteem kan invloed op jouw leven hebben zonder dat je het zelf in de gaten hebt. Trauma’s, verstrikkingen of dynamieken uit wel zeven generaties terug kunnen bij jou tot uiting komen in een bepaald gedrag, in gevoelens, in reacties, die jou in jouw leven niet helpen. Deze gebeurtenissen in het verleden hebben de neiging om bij de volgende generaties aandacht te vragen, erkenning te vragen, zonder dat je daar weet van hebt. Het maakt dat de manier waarop jij beweegt in het leven een herhaling is van het verleden en dat je zonder dat je het weet, de situatie uit het verleden probeert op te lossen. Het verleden is helaas nooit meer te veranderen, waar je wel invloed op hebt is wat jij zelf doet, jouw eigen keuze. Systemisch Werken met opstellingen kan helpen om inzicht te krijgen in deze onzichtbare verstrikkingen en dynamieken, om zo helderheid en regie te krijgen over jouw eigen leven, jouw eigen weg, jouw eigen keuze.
Organisatiesysteem
In ons dagelijks leven zijn velen van ons ook betrokken bij een organisatie, of het nou een eigen organisatie is of dat je werkt bij een organisatie. In een organisatie heb je een plek, net als in een familiesysteem, je hebt een bepaalde functie. In een organisatie gelden ook regels, vaak is het opgeschreven in een reglement (hoe gaan we met elkaar om?) en er is een organisatiestructuur om het systeem zichtbaar te maken.
Met name bij veranderingen, komen dynamieken naar boven, die men als niet prettig kan ervaren. Dit kan de ontwikkeling van de organisatie stagneren, kan leiden tot ongemotiveerd personeel, fouten, uitstroom en soms zelfs tot een langdurige neerwaartse spiraal.
Middels Systemisch Werken met opstellingen kan een verborgen dynamiek zichtbaar worden gemaakt. Er kan onderzocht worden waarom er stagnaties zijn in de ontwikkeling van een organisatie of waarom bepaalde conflicten telkens terugkeren. Dit geeft inzicht en ruimte voor een oplossing van de betreffende dynamiek zodat het systeem weer “werkt” of “stroomt”.